Specyfika niektórych zakładów pracy wymaga, aby pracownicy świadczyli pracę również w nocy.  Ze względu na to, że jest ona dla pracowników bardziej uciążliwa niż nawet ta sama praca świadczona w ciągu dnia, ustawodawca reguluje ją w szczególny sposób.

 

Warto pamiętać, że pracodawca jest uprawniony, aby samodzielnie określić porę nocną, co pozwala na jej unormowanie w taki sposób, aby odpowiadała warunkom panującym w zakładzie pracy. Najważniejsze, aby pora nocna obejmowała co najmniej 8 godzin pomiędzy godzinami 7:00 a 21:00. Uregulowanie powyższej kwestii powinno nastąpić w regulaminie pracy, ewentualnie w układzie zbiorowym pracy, a w przypadku gdy tego rodzaju dokumenty nie funkcjonują u pracodawcy należy uwzględnić tę kwestię w umowie o pracę lub przekazać w formie pisemnej informacji do pracowników. W razie niedookreślenia godzin pory nocnej przez pracodawcę należy przyjąć, że obowiązująca u niego pora nocna obejmuje kodeksowe 10 godzin, między 21.00 a 7.00.

 

Z porą nocną wiążą się jeszcze dwie ważne, ale niezależne od siebie instytucje, czyli pracownik pracujący w nocy oraz dodatek za pracę w porze nocnej.

 

Pracownikiem pracującym w nocy jest pracownik:

  • który zgodnie z rozkładem czasu pracy pracuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny w porze nocnej,
  • którego co najmniej 1/4 czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną.

 

Ta kategoria pracowników jest objęta szczególną ochroną. Przykładowo, czas pracy pracującego w nocy nie może przekraczać 8 godzin na dobę, jeżeli wykonuje prace szczególnie niebezpieczne albo związane z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym. Dodatkowo, niektórzy pracownicy nie mają możliwości pracy w nocy, tak jak kobiety w ciąży czy pracownicy młodociani.

 

Warto zaznaczyć, że w celu rekompensaty związanej z niedogodnościami jakie wiążą się z pracą w porze nocnej pracodawca jest zobowiązany do wypłaty dodatku do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę (przykładowo w czerwcu 2020 roku będzie to 3,10 zł za każda godzinę). Warto zauważyć, że dodatek ten musi być wypłacany wszystkim pracownikom, niezależnie od tego czy praca w porze nocnej wykonywana jest stale, czy tylko okazjonalnie. Dodatek ten jest niezwiązany z innymi świadczeniami przykładowo z dodatkiem za pracę w godzinach nadliczbowych. Zgodnie z Kodeksem pracy, każdemu pracownikowi, który wykonuje pracę w porze nocnej przysługuje  to świadczenie za każdą, nawet niepełną godzinę pracy. Kodeks nie przewiduje w tym zakresie żadnych ograniczeń ani limitów, co jest równoznaczne z sytuacją, że nawet jeśli pracownik pracuje tylko 15 min w porze nocnej przysługuje mu za ten czas dodatek za pracę w porze nocnej. W takiej sytuacji będzie to proporcjonalna kwota z 20% stawki godzinowej. Są jednak przypadki, w których pracodawca dodatek za pracę w porze nocnej może zastąpić ryczałtem.

 

Przy zatrudnianiu pracowników w porze nocnej pracodawca powinien pamiętać o powyższych zasadach, ponieważ w przypadku naruszeń z tym związanych musi liczyć się z możliwością nałożenia na niego grzywny w wysokości od 1.000 zł do 30.000 zł.