Na stronie internetowej Sądu Najwyższego opublikowane zostało już uzasadnienie do Wyroku zapadłego w dniu 29 stycznia 2021 r. w sprawie wszczętej z powództwa jednego z Klientów naszej Kancelarii, rozpoznawanej pod sygn. akt V CSKP 10/21.

Przedmiotem sporu była kwestia wymagalności wynagrodzenia za wykonane dzieło – zadaszenie tarasowe (tarasola) wraz z oświetleniem i promiennikami ciepła, wykonane, dostarczone i zamontowane w ogródku restauracyjnym zlokalizowanym w centrum jednego z większych polskich miast.

W treści łączącej strony sporu umowy znalazło się zastrzeżenie, iż ostatnia część należnego wykonawcy wynagrodzenia uzależniona będzie od zakończenia prac i ich odbioru. Jednocześnie, przez zakończenie prac strony rozumiały datę odbioru końcowego przedmiotu umowy bez zastrzeżeń, a przedmiotem odbioru miały być prace wykonane prawidłowo, bez wad i usterek. Jako kryteria oceny prawidłowości wykonania dzieła strony w treści umowy wskazały m.in. jakość wykonania prac pod względem technicznym, estetycznym i użytkowym.

W protokole odbioru prac stwierdzono istnienie pewnych odstępstw od sporządzonej na potrzeby realizacji umowy wizualizacji i projektu, stanowiących w istocie wady o charakterze estetycznym – boki tarasoli nie stanowiły jednolitej całości (ściany osłonowe składały się z trzech części), w jednym z elementów giętych konstrukcji były dwa nieznaczne wgniecenia, a przewody elementów grzewczych doprowadzono po powierzchni elementów konstrukcyjnych (zamiast wewnątrz profili, dzięki czemu nie byłyby widoczne dla użytkowników).

Powołując się na powyższe, zamawiający odmówił zapłaty pozostałej części należnego wykonawcy wynagrodzenia, przystępując zarazem do korzystania z zadaszenia w pełnym zakresie w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej - goszcząc pod tarasolą klientów swojej restauracji.

Zarówno sąd I, jak i II instancji doszedł do przekonania, iż jeżeli mimo istnienia wad zamawiający przystąpi do odbioru i dojdzie do oddania dzieła, czynność ta nie spowoduje wymagalności wierzytelności przyjmującego zamówienie o wynagrodzenie tylko wówczas, gdy jest ono dotknięte wadą istotną, czyniącą je niezdatnym do zwykłego użytku lub sprzeciwiającą się wyraźnie umowie. Jeżeli jednak dzieło ma tylko wadę nieistotną, jego oddanie skutkuje wymagalnością wierzytelności przyjmującego zamówienie o wynagrodzenie za dzieło.

Kluczowy w okolicznościach przedmiotowej sprawy okazał się fakt, że pozwany z przedmiotu umowy korzysta i spełnia on swoje funkcje. Zakres stwierdzonych w toku odbioru usterek nie uzasadniał w żadnej mierze twierdzenia, że wykonane zadaszenie nie nadaje się do umówionego użytku, a wyszczególnione w treści protokołu odbioru wady w rzeczywistości pozostawały niezauważalne dla użytkowników ogródka restauracyjnego. W takiej sytuacji można więc mówić jedynie o niewłaściwym wykonaniu umowy uzasadniającym wdrożenie procedury reklamacyjnej, a nie o jej niewykonaniu.

W ocenie Sądu Najwyższego zasadniczą kwestią w przedmiotowej sprawie nie było to, czy strony mogą uzależnić odbiór dzieła od braku wad nieistotnych, ale to czy mimo dokonania odbioru dzieła i przystąpienia do jego eksploatacji przez zamawiającego, mogą w treści umowy uzależnić wymagalność roszczenia o zapłatę wynagrodzenia od braku jakichkolwiek (w tym nieistotnych) wad dzieła.

Sąd Najwyższy jednoznacznie potwierdził, że obowiązek zapłaty przez zamawiającego wynagrodzenia aktualizuje się co do zasady w razie wydania dzieła przez przyjmującego zamówienie, nawet mimo istnienia wad – której jednak uznać należy za nieistotne, nie uniemożliwiające korzystania z dzieła zgodnie z jego przeznaczeniem.

Gdyby natomiast przyznać zamawiającemu prawo odmowy dokonania odbioru dzieła jeżeli zostało ono w jakimkolwiek zakresie wykonane niezgodnie z umową – w treści umowy należałoby po pierwsze precyzyjnie wskazać kryteria oceny efektów pracy wykonawcy, po wtóre zaś, zamawiający stwierdzając istnienie jakichkolwiek wad musiałby podjąć decyzję, czy dzieło odbiera, czy też nie, definiując tym samym katalog roszczeń, z jakich może w danej sytuacji skorzystać.

W przypadku odbioru dzieła, choćby zawierającego wady - zamawiający dysponuje roszczeniami związanymi z nienależytym wykonaniem zobowiązania, nie może natomiast odmówić wypłaty wynagrodzenia twierdząc, że dzieło nie zostało wykonane.

Przedmiotowy wyrok w pełni wpisuje się w dotychczasową linię orzeczniczą i ugruntowane w tym zakresie poglądy doktryny (więcej na ten temat: https://radca.eu/publikacje/wady-dziela-a-obowiazek-zaplaty).

Zachęcam do zapoznania się z treścią orzeczenia – pełna treść wyroku wraz z uzasadnieniem dostępna jest pod linkiem: http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/orzeczenia3/v%20cskp%2010-21.pdf