Obowiązujący od dłuższego czasu stan epidemii nie pozostaje bez wpływu na zmiany, jakie zachodzą w obszarze prawa pracy i bezpośrednio wpływają na prawa i obowiązki pracowników, jak i pracodawców. Jedną z ostatnich, budzących  pewne wątpliwości interpretacyjne jest nowelizacja art. 9 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U. z 2020 r. poz. 1777) (wprowadzona ustawą z dnia 21 stycznia 2021 r. - o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2021 poz. 159), na mocy której ustawodawca przewidział, iż honorowemu dawcy krwi, który oddał krew lub jej składniki, w tym osocze po chorobie COVID-19, zwolnienie od pracy oraz zwolnienia od wykonywania czynności służbowych przysługuje w dniu, w którym oddał krew lub jej składniki, oraz w dniu następnym. 

 

I właśnie ten „dzień następny” stał się powodem dyskusji i interpretacji. W praktyce bowiem pojawiły się wątpliwości, czy przez dzień następny należy rozumieć kolejny dzień tygodnia następujący po dniu, w którym pracownik oddał krew lub jej składniki, czy też następny dzień roboczy. O ile nie sprawia problemu ustalenie dnia następnego w sytuacji, gdy pracownik oddaje krew od poniedziałku do czwartku, o tyle problem powstaje, jeśli pracownik będący krwiodawcą odda krew lub jej składniki, w tym osocze, w piątek albo w sobotę.

W praktyce prawa pracy pojawiły się dwa alternatywne stanowiska interpretacyjne, gdzie według pierwszego przez dzień następny, należy rozumieć następny dzień roboczy, zaś według drugiego - następny dzień to kolejny dzień tygodnia (nawet jeśli nie jest to dzień pracy pracownika – dawcy).  

 

Mając jednak na uwadze cel omawianego przepisu prawa, a więc udzielenie pracownikowi dnia wolnego przeznaczonego na odpoczynek i regenerację organizmu, uzasadnionym wydaje się opowiedzenie się za drugą z wymienionych koncepcji. Prawo pracownika do drugiego dnia wolnego nie może być zrealizowane w inny dzień tygodnia czy miesiąca, czy „odebrane” w danym okresie rozliczeniowym, lecz jest ściśle związane z faktem i dniem oddania krwi lub jej składników. Prawo do odpoczynku w tym konkretnym dniu ma ściśle określony cel, a jest nim umożliwienie pracownikowi powstrzymania się od pracy w związku z ubytkiem płynów ustrojowych i koniecznością regeneracji. Warto zaznaczyć, iż przewidziany dodatkowy dzień wolny nie stanowi swego rodzaju zapłaty za fakt oddania krwi lub jej składników, w tym osocza, a fakt bycia dawcą jak sama ustawa wskazuje ma charakter honorowy.

 

Jeśli więc pracownik oddał krew lub jej składniki w piątek, przysługuje mu prawo powstrzymania się od wykonywania pracy w piątek oraz w dniu następnym, czyli w sobotę, jeśli sobota jest jego dniem pracy. Jeśli zaś sobota nie jest dniem pracy takiego pracownika, nie przysługuje mu prawo „odebrania” dnia wolnego w kolejnym dniu roboczym, czyli w poniedziałek.  

 

Podobnie, jeśli pracownik zdecyduje się oddać krew w sobotę, który to dzień jest jego dniem pracy, kolejnym dniem w rozumieniu art. 9 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi jest niedziela, mimo iż jest to dzień ustawowo wolny od pracy. Pracownikowi temu nie przysługuje możliwość „odebrania” tego dnia w innym dniu.

 

 

Powyższy sposób interpretacji art. 9 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U. z 2020 r. poz. 1777) pozostaje bez wątpienia spójny z ideą, jaka miała zostać wyrażona w tymże przepisie, a mianowicie umożliwienie pracownik odpoczynku i regeneracji bezpośrednio po akcie honorowego krwiodawstwa.