Ustawa z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1495, ze zm.) wprowadziła odmienne zasady traktowania przedsiębiorców w obrocie w zależności od tego, czy zawierają oni umowę w ramach prowadzonej działalności i w związku z jej zawodowym charakterem, czy też co prawda w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, jednak co do przedmiotu niemającego dla nich charakteru zawodowego. Omawiane regulacje, obejmujące zmianę przepisów Kodeksu cywilnego, jak też ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (tj. Dz. U. z 2020 r., poz. 287 ze zm.), dotyczą przy tym tylko osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą – spółki nie będą podlegały w tym zakresie różnicowaniu. Celem komentowanego przepisu jest przeciwdziałanie dysproporcji praw stron umowy zawieranej z przedsiębiorcą przez osobę fizyczną, która wprawdzie prowadzi działalność gospodarczą, ale umowa ta nie jest bezpośrednio związana z jej branżą lub specjalizacją (K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. T II. Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, Wyd. 10, Warszawa 2021).

Co się zmienia? Jeżeli osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą zawiera umowę w ramach prowadzonej działalności, ale przedmiot umowy nie ma dla niej charakteru zawodowego (np. prawnik kupuje samochód „na firmę”) – stosuje się do niej przepisy chroniące dotychczas tylko konsumentów, to jest dotyczące: roszczeń zgłaszanych w ramach rękojmi, niedozwolonych klauzul umownych, czy też prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów. Na szczególną uwagę zasługują przy tym te kategorie klauzul abuzywnych, które związane są z wyłączeniem lub istotnym ograniczeniem możliwości potrącania wzajemnych wierzytelności, uniezależnieniem cesji praw i obowiązków wynikających z umowy od zgody drugiej strony, nierównym traktowaniem stron umowy w zakresie prawa do jej rozwiązania, odstąpienia od niej lub jej wypowiedzenia, czy też dotyczące umownego ustalania właściwości sądu – powszechnie stosowane dotychczas względem przedsiębiorców (niezależnie od formy prowadzenia działalności i bez względu na  związek przedmiotu umowy z jej zawodowym charakterem) we wszelkiego rodzaju ogólnych warunkach umów czy wzorcach umownych.

Co istotne, w dalszym ciągu możliwe jest ograniczenie lub wyłączenie rękojmi względem osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego - na podstawie przepisu art. 558 §1 zd. pierwsze Kodeksu cywilnego.

O „zawodowym charakterze” umowy zawieranej przez osobę fizyczną bezpośrednio związanej z jej działalnością gospodarczą, przesądzać będzie w szczególności przedmiot wykonywanej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej, udostępniony na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. W praktyce, dokonanie prawidłowych ustaleń w tym zakresie w chwili zawierania umowy może być znacznie utrudnione i prowadzić do licznych sporów interpretacyjnych. Niemniej jednak z drugiej strony, być może zmobilizuje osoby podlegające wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej do bieżącego aktualizowania zawartych w CEIDG danych o zakresie prowadzonej działalności gospodarczej i ujawniania jedynie informacji o faktycznie prowadzonej przez dane przedsiębiorstwo działalności.